Jeśli nie chce Ci się co roku zakładać od nowa balkonowego ogrodu, świetnie trafiłeś. Przedstawiamy trzy najciekawsze, niespotykane i łatwe w uprawie rośliny na balkon lub taras, które przetrwają więcej niż jeden sezon! Poznaj tajniki ich uprawy oraz najważniejsze zasady, jakimi powinieneś kierować się wybierając zimozielone lub wieloletnie rośliny do swojego doniczkowego ogrodu.
Jakie donice wybrać na balkon i taras do roślin wieloletnich?
Do roślin wieloletnich nadają się duże donice, których nie trzeba będzie wymieniać co roku. Minimum to 50cm wysokości, a szerokość uzależniamy od dostępnego miejsca na tarasie. Do tego celu polecamy wykorzystać w szczególności donice z technorattanu, ponieważ są bardzo trwałe i jednocześnie wyglądają bardzo efektowanie. Donice technorattanowe możemy kupić w formie wielkich skrzyń na kwiaty balkonowe bądź wielkich, stojących donic o wysokości nawet do 1,2m (przed ich wyborem upewnij się, że nie zajmą całego miejsca na balkonie, jakim dysponujesz). A dzięki temu, że donice z technorattanu wykonane są ze sztucznego włókna doskonale imitującego naturalny i elegancki rattan, wyglądają świetnie i bardzo długo nie tracą pierwotnego koloru (np. pod wpływem promieni słonecznych, mrozów, deszczu czy wiatru). Ich niewątpliwą zaletą jest także łatwy sposób pielęgnacji i utrzymania w czystości – wystarczy woda pod niskim ciśnieniem lub miękka gąbka albo szczoteczka do czyszczenia i wiaderko z wodą. Nic prostszego!
Jeśli jednak nie jesteście do końca przekonani do nowoczesnych donic z technorattanu możecie postawić na bardziej klasyczne i naturalne drewno. Jego uniwersalność pozwala wykorzystać je niemal na każdym balkonie i tarasie, ale trzeba pamiętać o odpowiedniej pielęgnacji i impregnacji drewna. Przede wszystkim nie należy wsadzać roślin tarasowych bezpośrednio do donicy z drewna, a wykorzystać plastikowe osłonki, które będą izolowały drewno od wilgotnej ziemi. Ponadto co roku drewno należy przeszlifować delikatnie i pokryć środkiem impregnującym. Ze względu na trudne warunki pogodowe w Polsce zdecydowanie odradzamy zwykłą bejcę. W jej miejsce warto użyć dobrej jakości lakierobejcy lub, jeszcze lepiej, środków impregnujących do drewna przeznaczonych właśnie do użycia na zewnątrz.
Innym rozwiązaniem są betonowe donice ogrodowe, które od kilku sezonów można podziwiać w najmodniejszych ogrodach świata. Donice te to hit wśród designerów, którzy dobrze wiedzą, że surowy beton to trend sprawdzający się nie tylko na ścianach loftowych mieszkań. Donice z betonu architektonicznego wyglądają wyjątkowo ekskluzywnie i nowocześnie, dlatego z rozwagą należy dobierać je do stylu naszego balkonu lub tarasu, by nie wyglądały wręcz odwrotnie – po prostu tandetnie. Podobnie jak drewniane, i donice betonowe wymagają odpowiedniej pielęgnacji przy pomocy środków impregnujących przeznaczonych właśnie do powierzchni tynkowych. Producenci zalecają takie działanie przeprowadzić po sezonie letnim, uprzednio nieco martwiąc doniczkę drobnym papierem ściernym. Co ważne, dobra donica z betonu musi posiadać też wkład plastikowy, w który wsadza się rośliny. Ładną betonową donicę można również zrobić samodzielnie – w Internecie znajdziesz wiele tutoriali pokazujących, jak zrobić to tanio i szybko. Zwróć uwagę na to, by donica wykonana była z materiału mrozoodpornego, także wtedy, gdy sam będziesz wybierał beton na jej przygotowanie.
Ogólne zasady pielęgnacji wieloletnich roślin balkonowych
Lepiej zbyt często nie przesadzać roślin wieloletnich. A jeśli już zajdzie taka konieczność, trzeba sztywno trzymać się tego, czego wymagają rośliny w kwestii przesadzania. Niektóre z nich można przesadzać na wiosnę, inne dopiero we wrześniu lub nawet w październiku. Bezbłędną podpowiedzią najlepszego terminu, w jakim należy przesadzić roślinę, jest jej obserwacja. Jeśli zauważysz, że coraz słabiej rośnie, jej liście są wiotkie i zbyt małe, to znak, że przestała mieścić się w swojej doniczce i potrzebuje więcej miejsca. Inną wskazówką może być wiek roślin – te młode ze względu na bujniejszy wzrost należy przesadzać co 2-3 lata, natomiast starsze co 4-5 lat.
Podczas wsadzania roślin baczną uwagę na odpowiedni drenaż w doniczce, ułatwiających ich prawidłowy wzrost. Na dnie doniczki układamy warstwę z drobnych kamieni, potłuczonej glinianej donicy bądź keramzytu (kruszywa glinianego wykorzystywanego w budowlance). Warstwę tę przykrywamy bardzo lekką i przepuszczalną włókniną, a dopiero potem nasypujemy właściwą ziemię. Po wsadzeniu rośliny warto donicę wysypać dodatkową cienką powłoką z kory, które ułatwi utrzymanie wilgoci gleby na stałym poziomie.
Dobrze zaplanuj rozkład roślin wieloletnich i ich towarzystwo, a doskonałym sposobem jest postawienie na znacznie większe donice. Dlaczego? Pozostałe miejsce można świetnie wykorzystać na rośliny jednoroczne – co roku inne! Dzięki temu stworzymy niepowtarzalne, pachnące i kolorowe kompozycje co sezon. W roli jednorocznych roślin balkonowych dobrze sprawdzają się barwne bławatki, maciejki, nagietki, nasturcje, begonie szałwie czy astry.
Zazwyczaj rośliny wieloroczne nie potrzebują tak wiele wilgoci i wody, jak ma to miejsce w przypadku delikatnych roślin jednorocznych. Idealnym rozwiązaniem dla nich jest zainwestowanie w systemy samonawadniające, dzięki którym zaoszczędzicie sobie pracy, a rośliny będą miały utrzymaną wilgotność gleby na stałym poziomie. Część z nich nie lubi słońca, więc warto je przed nim chronić – można zainwestować w pergolę, markizę bądź ustawić je po prostu w mniej nasłonecznionym miejscu.
Jaką ziemię przygotować dla roślin wieloletnich? Zasadniczo większość roślin lubi glebę przepuszczalną, o odczynie obojętnym. Jednak część z nich lepiej będzie czuła się w ziemi o kwaśnym współczynniku czy wręcz torfowej (np. wrzosy). Istotną kwestią w pielęgnacji roślin balkonowych jest prawidłowe nawożenie ziemi. To oczywiste, że w skąpym podłożu, o ograniczonym i stale wyczerpującym się potencjale mineralnym, nasza roślina będzie wzrastać nieco gorzej. Dlatego regularnie należy uzupełniać glebę w nawozy przeznaczone do konkretnych gatunków roślin. Ich składniki mineralne pozwolą cieszyć się bujnym wzrostem przez długi czas, bez konieczności ryzykownego przesadzania.
Zimowanie wielorocznych roślin na balkonie lub tarasie
To, że nasza roślina balkonowa jest wieloroczna, nie oznacza, że jest jednocześnie niezniszczalna! Także i o nią trzeba właściwie zadbać i chronić ją przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, jakimi są wiatr, deszcze, śnieg, mrozy, a jednocześnie bardzo częste wahania temperatur.
Najgroźniejsze są mrozy oraz uporczywe wiatry, które powodują, że ziemia osłonięta tylko doniczką bardzo szybko przemarza, źle wpływając na korzenie rośliny. Dlatego gdy tylko wstąpią późną jesienią pierwsze mrozy, należy rośliny te osłonić oraz odizolować od zimnej podłogi. Do owinięcia donic możesz wykorzystać zwykłą piankę poliuretanową, matę słomianą, jutę, kilka warstw włókniny ogrodniczej bądź po prostu ze słomy i gałęzi świerku ustawić tradycyjny chochoł. Dzięki takiej osłonie ziemia nie będzie marzła, ale i nie będzie tak szybko wysychała, gdyż nawet zimą ważne jest delikatnie wilgotne podłoże (kilka razy w zimę, podczas odwilży i cieplejszych dni, rośliny należy podlać niewielką ilością wody – koniecznie bardzo zimnej). Natomiast by roślinę odizolować od chłodnego podłoża, wystarczy ustawić ją na drewnianym podeście, płytach z styropianu lub krążkach z pianki poliuretanowej (konieczne jest kilka warstw).
Innym, albo zależnie od potrzeb, dodatkowym sposobem na chronienie roślin przed zimowymi warunkami pogodowymi, jest izolacja ich od wewnątrz. Między ścianki doniczki właściwej a wkładu z tworzywa sztucznego można włożyć piankę, włókninę, słomę lub cienkie płaty styropianu.
Krzewuszka cudowna
Krzewuszka cudowna piękne i wyjątkowo obficie kwitnie przez całą wiosnę, a nawet czasem późnym latem. Jej kwiaty przypominają dzwonki i w zależności od gatunku mogą mieć kolor intensywnej fuksji, fioletu, czerwieni bądź bieli. Co ciekawe, krzewuszka może zachwycać nie tylko pięknymi kwiatami, ale też liśćmi, które w niektórych odmianach nie są zielone, a czerwonobrązowe, zielone z białą obwódką lub nawet żółte (te odmiany za to kwitną mniej spektakularnie). Dzięki temu, że krzewuszka rośnie stosunkowo wolno, a ponadto świetnie poddaje się wszelkim cięciom formującym, doskonale sprawdzi się na niewielkich miejskich balkonach. Może być krzewem o funkcji jedynie ozdobnej, ale dobrze poprowadzona zasłoni nas także od wzroku ciekawskich sąsiadów.
Kwiat krzewuszki cudownej. Fot. Depositphotos.com
Jej pielęgnacja jest bardzo łatwa, ponieważ krzewuszka ozdobna to wyjątkowo wytrzymały kwiat, nawet na trudne warunki miejskie. Ta roślina balkonowa lubi słońce, ale dobrze czuje się także w półcieniu. Należy podlewać ją stosunkowo regularnie, nie obficie – potrafi przetrwać też krótkotrwałe okresy suszy. Jej wymarzona gleba to ta o odczynie lekko kwaśnym, jednak będzie rosła też na glebie mało zasobnej o odczynie obojętnym (trzeba wtedy liczyć się również ze słabszym wzrostem i mniejszą ilością kwiatów). Dla krzewuszki duże znaczenie ma przycinanie, które przeprowadzamy w marcu lub po całkowitym przekwitnięciu (wrzesień-październik). Wycinamy przemarznięte pędy (młode), na których i tak nie mają szans wyrosnąć kwiaty. Co jakiś czas należy też przeprowadzić cięcie prześwietlające, które zaowocuje bujniejszym wzrostem.
Berberysy
Berberys występuje w wielu odmianach, które różnią się i wybarwieniem liści, i ich kształtem. Ze względu na to, że kolorowe liście utrzymują się przez cały sezon aż do zimy, stanowią doskonałe tło dla innych roślin, tworząc z nimi niepowtarzalne kompozycje. Ponadto potrafią bardzo kolorowo zakwitnąć na wiosnę (kwiaty żółte oraz żółtoczerwone), a ich kwiaty pięknie pachną, zwabiając ptaki. Ziołowy zapach najczęściej czuć w bardzo gorące dni. Czerwone owoce berberysów można wykorzystać do przygotowania nalewek!
Niewątpliwą zaletą berberysów jest ich odporność na pasożyty i choroby roślin. Uważane są bowiem za jedne z najbardziej odpornych roślin balkonowych (szczególnie na rdzę źdźbłową). Podobnie do krzewuszki i berberysy lubią słoneczne stanowiska, jednak dobrze rosną w półcieniu. Gleba powinna być próchnicza, ale ich wytrzymałość pozwala im rosnąć nawet w glebie przeciętnej. Podlewanie stosujemy umiarkowane, z zwiększoną częstotliwością w czasie suszy. Bardzo ważne jest, by berberysy podlewać do gleby, a nie na liście. Ewentualne nawożenie można przeprowadzić stosując małe dawki nawozu w odstępach co 4 tygodnie. Berberysy to krzewy, które świetnie poddają się przycinaniu i formowaniu, dlatego doskonale sprawdzą się na balkonach i tarasach. Najlepszy okres na przycinanie berberysów przypada na wiosnę (od kwietnia do czerwca). Warto planować też okresowe prześwietlenia. Jedynym mankamentem tej operacji są liczne i bardzo ostre kolce – w związku z tym należy przycinanie wykonać w grubych rękawicach chroniących dłonie.
Dereń biały
Dereń biały ma co prawda i zielone liście, i białe kwiaty, jednak to nie one stanowią o jego urodzie i funkcji ozdobnej. Do najciekawszych elementów tej rośliny należą bowiem pędy w kolorze czerwonego wina. Można podziwiać je już wiosną i latem, ale to zimą robią największe wrażenie na tle białego krajobrazu.
Dereń najlepiej rośnie na glebie lekko kwaśnej lub obojętnej, która jest stale wilgotna, a nawet podmokła. Słonce wpływa na niego bardzo pozytywnie, gdyż zwiększa wybarwienie czerwonych pędów, dlatego warto posadzić go na bardziej wyeksponowanych stanowiskach w kierunku słońca. Ponadto zaletą derenia jest odporność na zanieczyszczenia powietrza, co powoduje, że doskonale sprawdza się w środowisku miejskim, przy ruchliwych drogach. Od czasu do czasu należy przyciąć jego pędy, które potrafią rosnąć nawet do kilku metrów wysokości. Cięcia te przeprowadzamy wyłącznie wczesną wiosną, usuwające jednocześnie przesuszone, chore i zmarznięte pędy.
Poza tym do uprawy na balkon i taras wśród roślin wieloletnich warto polecić wrzosy, wiele gatunków drzew iglastych (np. sosna karłowata), begonie, rozchodniki czy bardziej wymagające w uprawie drzewa liściaste (np. jabłoń ozdobą i wyjątkowo efektowny klon palmowy).
