Co na dach? Przegląd pokryć dachowych

To, co położymy na nasz wymarzony dach, zależy od wielu czynników – naszych możliwości finansowych, rodzaju dachu, kąta nachylenia połaci dachowych oraz elewacji i stylu całego budynku. A wybór materiałów na pokrycia dachowych jest bardzo szeroki, zarówno w kwestii tworzywa, z jakiego są wykonane, jak i ich struktury, trwałości czy kolorów. Odkryj nasz przewodnik po świecie pokryć dachowych i wybierz rozwiązanie idealne dla siebie. Podpowiemy też, jak właściwie zaplanować pokrycie dachowe i obliczyć jego koszty.

Kiedy planować pokrycie dachowe?

Idealną sytuację mamy wtedy, gdy pokrycie dachowe możemy planować jeszcze na etapie projektu budynku. Wtedy to od nas zależy wiele czynników, które w przyszłości mogłyby ograniczać nasze możliwości aranżacyjne. Warto ustalić z architektem szczegóły, by mieć wolną rękę (czyli postawić na dach uniwersalny) lub ustalić konkretne rozwiązania dla naszego domu.

Jeśli korzystamy z gotowego projektu, warto przemyśleć, jaki dach nas interesuje i wprowadzić ewentualne zmiany. Duże biura projektowe, u których możemy kupić projekty domów, chętnie idą na rękę klientom i modyfikują schematy domów zgodnie z ich preferencjami. Nie obędzie się jednak bez poniesienia dodatkowych kosztów za zamianę planów, które wycenianie są zazwyczaj indywidualnie, zależnie od stopnia i rodzaju zmian.

Najtrudniejsze jest planowanie przeróbek w pokryciu dachu, gdy mamy gotowy dom (tzn. jego szkielet). Przebudowa konstrukcji dachu jest bardzo kosztowna i często zupełnie nieopłacalna, dlatego nie polecamy takich zmian. Musimy poddać się woli wykonawcy budynku i dostosować swoje wyobrażenia do rzeczywistości.

Od czego zależy rodzaj pokrycia dachowego?

Najbardziej oczywistym kryterium wyboru rodzaju pokrycia dachowego jest jego wygląd. Musi być dopasowany do stylu domu, charakteru działki, a nawet okiennic. To oczywiste, że nowoczesne pokrycia dachowe z blachy w kolorze ciemnego grafitu nie będą spinały się z domkiem w stylu rustykalnym – z drewnianymi okiennicami i elementami nawiązującymi do stylu ludowego. Zasada ta działa też w drugą stronę: tradycyjne, czerwone dachy nie będą pasowały do nowoczesnych domów pokrytych betonem architektonicznym. Chyba że ma być to zaplanowany „misz-masz”. Warto przyjrzeć się ponadto naszemu sąsiedztwu i nieco się do niego dopasować, wpisując się w plan zagospodarowania przestrzennego i styl osiedla.

Inną kwestią, jaką musimy wziąć pod uwagę, jest stopień „trudności” dachu, a więc ilości załamań, okien dachowych, lukarn, wykuszy, kominów i każdego innego zagięcia czy wyłomu w powierzchni dachu. To powoduje, że koszt pokrycia takiego dachu znacznie wzrasta. Im trudniejszy dach, tym bardziej trzeba przemyśleć decyzję. Na takie układy dachów polecamy materiały o małych powierzchniach, których nie trzeba będzie znacznie przycinać, co generuje duże ilości odpadków nie nadających się do wykorzystania (np. dachówkę ceramiczną). Innym rozwiązaniem jest postawienie na materiały dachowe sprzedawane nie w arkuszach, a mniejszych panelach.

W zawiązku z kształtem dachu musimy przyjrzeć się także stopniowi nachylenia, gdyż nie każdy producent materiałów na pokrycie dachu gwarantuje jego szczelność przy konkretnych warunkach. Należy to sprawdzić w sklepie budowlanym, by wyeliminować pokrycie niedopasowane do naszego dachu. Oczywiście, możemy kombinować i stosować dodatkowe poszycie czy mocowania, lecz będą one wiązały się z podniesieniem kosztu wybudowania dachu.

Na rodzaj pokrycia dachowego ma wpływ również solidność konstrukcji więźby dachowej, bowiem pokrycia dzieli się na pokrycia dachowe lekkie (między 1,5-20 kg/m2) oraz pokrycia dachowe ciężkie (30-80 kg/m2). Źle dobrana dachówka może być po prostu za ciężka dla konstrukcji dachu, co jest bardzo groźne i w konsekwencji może skończyć się nawet jego zawaleniem. Do wagi pokrycia dachowego trzeba doliczyć poszycie oraz okresowe przeciążenia związane z opadem śniegu, deszczu czy silnym wiatrem. Do najlżejszych pokryć dachowych zalicza się blachodachówkę oraz nieco cięższe dachówki zakładkowe. Natomiast dużą wagę wykazują pokrycia wykonane z tradycyjnej trzciny (układanej w grube warstwy) oraz dachówka karpiówka (ponieważ dla pełnego krycia wymagane są dwie powłoki).

Na szczęście w Polsce bardzo rzadko budowane są domy z lekkimi konstrukcjami więźby dachowej, a dodatkowym współczynnikiem dbającym o bezpieczeństwo dachu są normy dla krokwi, jakie wykorzystuje się do jego konstrukcji. Norma ta określa, że ich grubość wynosi minimum 15cm (optymalnie 18-20cm), a szerokość około 6cm (do 8cm).

Dachówka ceramiczna

Dachówki ceramiczne o tradycyjnych kształtach świetnie wpisują się w klimat tradycyjnych domów. Doskonale prezentują się na tle zieleni w połączeniu z drewnianym wykończeniem domu, ceglastym klinkierem na ścianie, elementami kamienia lub zwyczajnie tynkowanych elewacji. Można dopasować je do domów w stylu rustykalnym, ale i tych bardziej nowoczesnych, o surowej budowie (wtedy koniecznie postaw na płaską dachówkę ceramiczną). By prezentowała się najkorzystniej, warto postawić na stosunkowo duży kąt nachylenia dachu – minimum 45 stopni. Do zalet dachówki ceramicznej należy dodać również jej dobre wskaźniki izolacyjne, w szczególności w zakresie izolacji akustycznej. Nie poddaje się niekorzystnym warunkom atmosferycznym, w tym silnym wiatrom, które są w stanie zerwać pokrycie z blachodachówki.

Dachówki ceramiczne wykazują się wyjątkowo elegancją i uniwersalnością, a ponadto zapewniają estetyczne wykończenie pokrycia dachowego. Znane są już od tysięcy lat, ale ostatnie dokonania technologiczne pozwalają uzyskiwać z gliny coraz to lepsze wyniki w zakresie mrozoodporności i trwałości. Naturalna dachówka ceramiczna jest bowiem porowata, ma odcień lekko rdzawy przez zawarte w niej związki żelaza, szybko się brudzi i może poddawać się wilgoci. Dlatego producenci wzbogacają dachówkę ceramiczną, pokrywając ją glazurą bądź angebowaniem. Techniki te pozwalają podnieść mrozoodporność, odporność na wilgoć oraz nadać stosunkowo jednolity kolor dachówce.

Montaż dachówki ceramicznej jest prosty, więc nie powinieneś mieć problemów ze znalezieniem fachowców w swojej okolicy. Jedyną trudność mogą przynosić dachówki ceramiczne płaskie, ale i to zadanie dla doświadczonego dekarza nie powinno stanowić kłopotu. Trwałość dachówki ceramicznej określa się nawet na 100 lat. Jej ciężar wynosi od 40 do 60kg/m2. Cena samej dachówki jest bardzo zróżnicowana i waha się między 60 zł, a nawet 300 zł/m2. Do tego należy doliczyć wszelkie elementy niestandardowe potrzebne do zakończeń i załamań powierzchni dachu.

Blachodachówka

Tańszym rozwiązaniem do pokrycia dachów jest blachodachówka, której ceny zaczynają się już od 20 zł/m2, a mogą rosnąć nawet do 150 zł/m2. Kupuje się je w arkuszach bądź panelach, więc są bardzo łatwe do montażu na dachu (za wyjątkiem blachodachówek z blachy płaskiej).

Blachodachówka to bodaj najlżejsze pokrycie dachowe, dlatego świetnie sprawdzi się w przypadku delikatnych konstrukcyjnie więźb. Jej waga wynosi maksymalnie 10kg/m2 dachu. Jest ponadto bardzo uniwersalna, gdyż dzięki dostępnym kształtom i kolorom sprawdzi się i na budynkach nowoczesnych, i na tych bardziej tradycyjnych. Kształt blachy nadaje się także do różnych kątów nachylenia dachu – od tych najmniejszych do bardzo skrajnych (nawet 80 stopni).

Jednak blachodachówka nie jest wolna od wad. Niska cena oznacza najczęściej niską jakość, a co z tym się wiąże – możliwości odbarwień po czasie, a nawet rdzawienia! By tego uniknąć wybieraj blachodachówki z wyższej półki. Niezależnie od tego, czy będzie to droga, czy tania blachodachówka, może ona ulec uszkodzeniu przez wiatr. Połacie z blachy wykazują bowiem duże ryzyko zerwania w czasie gwałtownych burz, często uszkadzając przy tym więźbę dachową. W przypadku blachodachówki nie ma też co liczyć na dobrą izolację akustyczną – usłyszysz niemal każdą kroplę deszczu.

Gonty bitumiczne

Stosunkowo często wybieranym pokryciem dachu są gonty bitumiczne (dachówki bitumiczne) – przede wszystkim za wyjątkową łatwość montażu oraz bardzo niską cenę (do 30 zł/m2). Tani jest również montaż tego typu dachu, który nie przekroczy 20-30 zł/m2. Pokrycie dachu gontami ma uzasadnienie przede wszystkim w przypadku dachów o bardzo skomplikowanych, niestandardowych kształtach i różnorodnych nachyleniach, a do tego na powierzchniach dużych rozmiarów. Gonty są dobrze zaimpregnowane, więc nie przepuszczają wody ani żadnej innej wilgoci. Jest to materiał bardzo lekki – waga m2 wynosi od 7 do 15kg.

Niestety są też wyjątkowo cienkie, co powoduje, że o jakiejkolwiek izolacji akustycznej możemy zapomnieć. Podobnie ma się sprawa estetyki tego rozwiązania. Co prawda dachówki bitumiczne próbują naśladować dachówki ceramiczne, ale daleko im do ich elegancji i estetyki ich wykończenia. Nie są również zbyt trwałe – ich żywotność producenci określają na maksymalnie 20 lat.

Łupek naturalny na dach

Pokrycie dachu z łupka naturalnego jest wyjątkowo drogim i ekskluzywnym rozwiązaniem. Drogi jest nie tylko sam materiał (około 200-300 zł/m2), ale i robocizna. Co poza ceną może wystraszyć? Bardzo trudny sposób montażu, wymagający wiedzy i doświadczenia dobrego dekarza. Czasem nie uda znaleźć się w najbliższej okolicy odpowiedniej majstra i trzeba ściągnąć go z drugiego końca kraju, co jeszcze bardziej podnosi koszty. Jest to też stosunkowo ciężki materiał, który wymaga solidnej więźby dachowej (m2 może ważyć nawet 40-50 kg). Ponadto trzeba uzbroić się w cierpliwość, gdyż układanie łupka kamiennego na dachu jest wyjątkowo pracochłonne (może potrwać nawet kilka miesięcy).

Łupek kamienny to najbardziej naturalny materiał wykończeniowy dachu, który nie jest poddawany żadnej obróbce – pozyskuje się go z naturalnej skały, tnąc ją na kawałki. Dzięki temu nadaje się na dachy o skomplikowanych kształtach, w rozmaitych kątach nachylenia, a jego trwałość określana jest na nawet 100 lat. Kolor to najczęściej szary kolor kamienia, czasem może wpadać w ciemniejszy grafit. Najbardziej ekskluzywnym i najrzadszy zarazem jest łupek kamienny w kolorze zielonym.

Koszt pokrycia dachowego

Cena pokrycia dachowego nie zamyka się włącznie w cenie wybranego materiału, która to cena podana jest w m2 rodzaju pokrycia. Należy doliczyć wiele dodatkowych czynników, a jest to robocizna, elementy dodatkowe pokrycia dachu (związane ze skomplikowaniem jego konstrukcji), koszt poszycia oraz cenę elementów montażowych.

Cena robocizny pokrycia dachu to wypadkowa tego, z czego budujemy dach (mniej standardowe materiały wykończeniowe generują większe koszty ze względu na brak fachowców), jaki wybraliśmy termin oraz… lokalizacji naszego domu (w mniejszych miastach możemy oczekiwać niższych cen). Za wykonanie więźby dachowej fachowcy liczą od 30 do 40 zł/m2, pokrycie z blachodachówkąi to około 40-50 zł/m2, z dachówki to 50-60 zł/m2, ocieplenie dachu (najczęściej wełną mineralną) kosztuje 50-60 zł/m2, a przygotowanie podbitki 30-40 zł. Są to ceny dla najprostszych dachów dwuspadowych – przy realizacji bardziej skomplikowanych projektów trzeba liczyć się z ich podwyżką.

Do elementów dodatkowych dachu należy doliczyć kwestie związane z materiałami na więźbę. Podstawowe elementy konstrukcyjne zamkną się w maksymalnie 30 zł/m2, ale doliczyć do nich należy folię dachową (do 10 zł/m2), łaty (8-10 zł/m2) oraz ewentualne pełne deskowanie (10-20 zł/m2). Kosztem dodatkowym jest także izolacja cieplna dachu. Wykonuje się ją z wełny skalnej bądź mineralnej, która świetnie sprawdza się na poddaszach – zarówno tych zamieszkałych, jak i na strychach. Ile kosztuje wełna mineralna? Można kupić wełnę w płytach (jej cena to 15-25 zł/m2), ale znacznie lepszym rozwiązaniem jest wybranie maty z wełny mineralnej (ceny wahają się od 10 do 35 zł/m2). Maty są łatwiejsze do położenia, szczelnie wypełniają konstrukcję dachu, a ponadto są lżejsze i nie obciążają dodatkowo więźby.

Nie powinny też nas zaskoczyć koszty związane z właściwym zabezpieczeniem kominów wentylacyjnych, które mogą wynieść około 500 zł do nawet 1000 zł. Dekarz zajmie się również montażem okien dachowych, wiec do ceny dachu koniecznie wlicz dodatkowy koszt związany i z montażem, i z ceną tego typu okien. Z pewnością przydadzą się systemy odgromniające (do 100 zł) oraz płotki przeciwśniegowe, które kosztują około 40 zł za metr bieżący (są niezbędne w przypadku dachów bardzo spadzistych).